112 χρόνια Παναθηναϊκός: Γιώργος Καλαφάτης

Σαν σήμερα, πριν από 111 χρόνια ο Γιώργος Καλαφάτης και μία παρέα φίλων του ίδρυσαν τον Παναθηναϊκό και το Newspao.gr αποτίει φόρο τιμής στον ιδρυτή του μεγαλύτερου ελληνικού συλλόγου.

Ο Γιώργος Καλαφάτης γεννήθηκε στα Εξάρχεια το 1890 και από μικρός έδειξε την έφεση του και την αγάπη του στον αθλητισμό. Σε νεαρή ηλικία γράφτηκε στον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο, όπου ευθύς εξαρχής ξεχώριζε με τις επιδόσεις του από τους συνομήλικους του. Διακρινόταν στα άλματα, στον στίβο και στις ρίψεις, με όλους τους προπονητές του να εκφράζονται με τα καλύτερα λόγια για τις ικανότητες και την ευφυΐα του νεαρού αυτού αθλητή.

Ταυτόχρονα με τις αθλητικές «ανησυχίες» του, έδινε μεγάλο βάρος και στην μόρφωση του. Τελείωσε το σχολείο του με εξαιρετικά υψηλούς βαθμούς και συνέχισε τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, από την οποία αποφοίτησε μερικά χρόνια αργότερα. Πήρε ακόμα δίπλωμα γυμναστή από το «Διδασκαλείον Γυμναστικής», παρακολουθώντας για δύο χρόνια τα σχετικά μαθήματα (1914-16).

Η πρώτη επαφή του Καλαφάτη με το ποδόσφαιρο έγινε στις αρχές του 1900. Οι περισσότεροι Αθηναίοι δεν γνώριζαν για το ξενόφερτο αυτό άθλημα, το οποίο έφτασε στην χώρα από φιλικούς αγώνες που έδιναν στο Ποδηλατοδρόμιο του Φαλήρου τα πληρώματα των ξένων πλοίων, που έδεναν στον Πειραιά. Ένας από τους πρώτους θαυμαστές του «φουτμπόλ» όπως το αποκαλούσαν τότε, ήταν και ο νεαρός Γιώργος Καλαφάτης. Όσο περνούσε ο καιρός, τόσο ο Καλαφάτης ενθουσιαζόταν με το ποδόσφαιρο. Απουσίαζε συχνά από τις προπονήσεις για να παίξει ποδόσφαιρο και στις απουσίες του αυτές, συνήθιζε να παρασέρνει και αρκετούς συναθλητές του.

Στις 24 Απριλίου του 1906, ήταν μέλος της πρώτης άτυπης Εθνικής ομάδας, που αντιμετώπισε σε φιλικό παιχνίδι τη Δανία. Εκείνη η ομάδα γνώρισε βαριά ήττα με 9-0 και αρκετοί ήταν αυτοί που απογοητεύτηκαν. Όχι όμως και ο Καλαφάτης. Η επόμενη κίνηση του ήταν να ζητήσει από τους υπευθύνους του Πανελληνίου να δημιουργήσουν τμήμα ποδοσφαίρου. Ωστόσο η απάντηση που πήρε όχι μόνο δεν ήταν θετική, αλλά τον κάλεσαν να πάψει να ασχολείται με το άθλημα. Κάτι τέτοιο όμως ήταν εκτός συζήτησης. Στο μυαλό του άρχισε να καλλιεργείται η ιδέα της δημιουργίας μιας αμιγώς ποδοσφαιρικής ομάδας.

Η μεγάλη απόφαση πάρθηκε και μαζί με τον μεγαλύτερο αδελφό του και άλλους συναθλητές του από τον Πανελλήνιο, αλλά και φίλους του που αγαπούσαν το ποδόσφαιρο, προχώρησαν στην ίδρυση ενός συλλόγου που θα στέγαζε… τα όνειρα τους και τις φιλοδοξίες τους. Στις 3 Φεβρουαρίου του 1908 ο Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών, ο πρόγονος του Παναθηναϊκού, ήταν γεγονός. Ο Καλαφάτης θα γινόταν άθελα του, ο δημιουργός του μεγαλύτερου συλλόγου που υπάρχει στον ελληνικό αθλητισμό. Σίγουρα ήταν ένας άνθρωπος φιλόδοξος, οραματιστής και ονειροπόλος. Όμως σε καμία περίπτωση δεν είχε φανταστεί το μέγεθος που έπαιρνε το δημιούργημα του, την τεράστια απήχηση που θα αποκτούσε στην ελληνική κοινωνία και τον ρόλο που θα διαδραμάτιζε στον ελληνικό αθλητισμό.

Ο Καλαφάτης υπηρέτησε τον Παναθηναϊκό από όλα τα πόστα. Αγωνίστηκε σαν ποδοσφαιριστής, διατέλεσε προπονητής, πέρασε από όλα τις διοικητικές θέσεις. Έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην δημιουργία του γηπέδου της Λεωφόρου και πρωτοστάτησε στην ίδρυση και άλλων τμημάτων στον Παναθηναϊκό, πλην του ποδοσφαιρικού. Ο Καλαφάτης όμως είχε μεγάλη συμβολή και στην γενικότερη ανάπτυξη του ποδοσφαίρου στη χώρα. Ήταν μέλος της πρώτης Εθνικής ομάδας και αργότερα ο πρώτος προπονητής της. Έφερε από το Παρίσι αθλητικό υλικό για τον ΠΟΑ και άλλες ομάδες και εισήγαγε αρκετούς από τους κανονισμούς που ίσχυαν στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο.

Κατά τη διεξαγωγή των Διασυμμαχικών Αγώνων ο Καλαφάτης συγκέντρωσε αθλητικό υλικό αλλά και τεχνογνωσία από τα άλλα αθλήματα που διεξάγονταν και επιστρέφοντας στην Ελλάδα υποστήριξε τα νέα τμήματα που είχαν ιδρυθεί στον ΠΠΑΟ. Η κίνηση αυτή ήταν πολύ σημαντική, καθώς ο σύλλογος ήταν πλέον σε θέση να καλλιεργήσει το τμήμα στίβου και το τμήμα βόλεϊ την ίδια χρονιά, από το 1922 το τμήμα μπάσκετ και από το 1924 το τμήμα πινγκ πονγκ.

Ο Καλαφάτης υπήρξε αθλητής των νεοσύστατων ομάδων μπάσκετ και βόλεϊ του ΠΠΑΟ. Μάλιστα, έφερε στην Ελλάδα βιβλία με κανονισμούς για το ποδόσφαιρο, το μπάσκετ και το βόλεϊ και έτσι άρχισε μια γόνιμη περίοδος για τον ομαδικό αθλητισμό.Το 1922 στο Παναθηναϊκό Στάδιο δόθηκε ο πρώτος αγώνας μπάσκετ ελληνικών ομάδων ανάμεσα στον Παναθηναϊκό και τη ΧΑΝΘ. Μέλη της πρώτης ομάδας μπάσκετ υπήρξαν οι μεγάλες μορφές του συλλλόγου Καλαφάτης, Νικολαΐδης και Πανουργιάς.

Ο θάνατος του στις 19 Φεβρουαρίου στο Νοσοκομείο του Πολεμικού Ναυτικού, προκάλεσε πανελλήνια συγκίνηση. Μαζί του άλλωστε έκλεινε ένα μεγάλο κεφάλαιο της ιστορίας του Παναθηναϊκού και του ελληνικού ποδοσφαίρου. Μια από τις τελευταίες επιθυμίες του, ήταν στην επιτύμβια στήλη του να χαραχτεί ένα πράσινο τριφύλλι. Η επιθυμία του αυτή πραγματοποιήθηκε και ο ιδρυτής του Παναθηναϊκού πέρασε στην αιωνιότητα, συνοδευόμενος από το έμβλημα της ομάδας που τόσο αγάπησε…

Διαβάστε μερικά αποσπάσματα από το βιβλίο του δημοσιογράφου και ερευνητή, Βαγγέλη Μελέκογλου, για τον ιδρυτή του Παναθηναϊκού:

“Ο Γιώργος Καλαφάτης, ο γεννημένος στις 17 Μαρτίου του 1890 στη Νεάπολη, στα ωραία Εξάρχεια των Αθηνών, με καταβολές Κεφαλλονίτικες, γιος του Διονύση και της Μαρίας, είχε ένα αδελφό κατά δύο χρόνια μεγαλύτερο -τον Αλέξανδρο, άριστο χημικό με σπουδές στο Κάιρο και συναθλητή του στα πρώτα χρόνια στον Εθνικό Γυμναστικό Σύλλογο αλλά και στον Πανελλήνιο Γ.Σ.- και τέσσερις αδελφές. Τη Μαρίνα, την Σμαράγδα, την Ειρήνη και την Ευφροσύνη. Θα τελειώσει τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και θα πάρει το πτυχίο του μαζί με κάποιους συνοδοιπόρους του –όπως τον Γιάννη Σταυρόπουλο, λαμπρό παιδίατρο και υφηγητή του Πανεπιστημίου που απεβίωσε τα χρόνια της κατοχής (το Νοέμβριο του ‘43). Η ιατρική θα τον γοητεύσει και αυτό το ιερό επάγγελμα θα το ακολουθήσει πιστά, για να καταταγεί στο Πολεμικό Ναυτικό κι εκεί, να γνωρίσει άλλες πιένες, μέχρι το τέλος της ζωής του.

Η ιστορία όμως αυτού του ανθρώπου, δεν είναι τόσο… μικρή, κρύβει πολλές περιπέτειες.

H ίδρυση

Η επιθυμία του Καλαφάτη, ήταν και επιθυμία όλων των άλλων. Ποια ήταν αυτή; Να δημιουργηθεί ένας σύλλογος, που να ασκεί αποκλειστικά την ποδοσφαιριστή. Κάποιος όμως, έπρεπε να κάνει την αρχή…

Η παρέα, σε κάθε ευκαιρία έβγαινε στις αλάνες να παίξει μπάλα. Πότε στο Ρουφ, πότε στο Γουδί, οπουδήποτε υπήρχε η δυνατότητα. Ο Καλαφάτης όμως, δεν μπορούσε να ησυχάσει. Δεν γινόταν να παίζει ποδόσφαιρο στις αλάνες, όταν άλλοι αθλητές έπαιζαν μπάλα στις κονίστρες ή, προπονούνταν ακόμη και στο Ποδηλατοδρόμιο, που ήταν το μεγαλύτερο γήπεδο της εποχής. Έτσι, το πήρε απόφαση να προχωρήσει στην υλοποίηση της σκέψης του: στη δημιουργία ενός ποδοσφαιρικού συλλόγου!

Πρώτος άκουσε το μικρό Γιώργο ο αδελφός του, που δεν ήθελε και πολύ για να πειστεί. Αμέσως μετά, σειρά πήραν οι φίλοι τους, εκείνοι που είχαν εκδηλώσει ενδιαφέρον για το άθλημα και ανήκαν κατά κύριο λόγο στον Πανελλήνιο, με πρώτο και καλύτερο το Δημήτρη Δουκάκη. Αφού συνεννοήθηκαν, έκλεισαν και το ραντεβού για την πρώτη άτυπη συνέλευση. Ήταν για το πρωί της Κυριακής, 3 Φεβρουαρίου του 1908. Ο χώρος συγκέντρωσής τους, ήταν το Πολύγωνο, ψηλά, στο Πεδίον του Άρεως. Θα έπαιζαν μπάλα σίγουρα αλλά, το σημαντικότερο, εκείνοι οι 14 νέοι, θα συζητούσαν για το σύλλογο που θα ίδρυαν.

Ο Γιώργος τόχε πει το μυστικό του σε κάποιους φίλους του. Τους πιο κολλητούς. Ένας απ’ αυτούς ήταν ο Δημήτρης ο Δουκάκης. Ίσως να το είχε εκμυστηρευτεί και στο Γιάννη το Σταυρόπουλο που μπήκε λίγο αργότερα στην ομάδα. Μπορεί να το ήξερε και ο Κωστής ο Τσικλητήρας, ίσως και κάποιοι ακόμη. Φυσικά με τον Αλέξανδρο τον αδελφό του που είχε επιστρέψει από το Κάιρο, μ’ αυτόν είχε μοιραστεί πριν απ’ όλους τον πόθο του για δημιουργία.

Το όνομα

Μετά από ώριμη σκέψη λοιπόν, εκείνη την Κυριακή της 3ης Φεβρουαρίου του 1908, βγήκε η απόφαση: ο νέος σύλλογος που θα ασκούσε αποκλειστικά το ειδικό άθλημα της ποδοσφαιρίσεως –ο δεύτερος, μετά το Γουδί που θα τολμούσε κάτι τέτοιο- θα αποκαλείτο Ποδοσφαιρικός Όμιλος Αθηνών. Π.Ο.Α. δηλαδή, αυτός ήταν ο τίτλος του -που θα μπορούσε να λεγόταν και ΠΑΟ, αν η απόφαση είχε να κάνει με τον «Ποδοσφαιρικό Αθηναϊκό Όμιλο» ή, με τον «Ποδοσφαιρικό Αθλητικό Όμιλο» (αντί του τίτλου που εν τέλει δόθηκε, του «Ποδοσφαιρικού Ομίλου Αθηνών»). Τι πιο απλό και πόσο κοντά στην …επόμενη πραγματικότητα θα ήταν. Αντί για ΠΟΑ δηλαδή, να λεγόταν ΠΑΟ, ο Όμιλος που θα δημιουργούσαν εκείνοι οι νεαροί ιεροφάντες του αθλητισμού. Και θα ήταν κάτι το απόλυτα λογικό (και φυσιολογικό…) καθώς στη σκέψη τους κυριαρχούσε η δημιουργία ενός συλλόγου της Αθήνας…

Φοιτητής και δάσκαλος

Το 1916 ο Καλαφάτης ολοκληρώνει τις σπουδές του στη «Γυμναστική Σχολή». Διορίζεται τον Σεπτέμβριο στο γυμνάσιο Μεσολογγίου αλλά δεν ακολουθεί αυτή τη διαδρομή. Αντίθετα, από τις 7 Φεβρουαρίου του 1917 αναλαμβάνει διδάσκαλος Γυμναστικής στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Είναι και φοιτητής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πλήρωνες τότε για να παρακολουθήσεις τα μαθήματα στο Πανεπιστήμιο και, γενικά, στις ανώτατες σχολές. Ο Καλαφάτης και πολλοί άλλοι αθλητές –μέλη εύπορων οικογενειών- δεν είχε πρόβλημα να το κάνει.

Ο γάμος

Το απόγευμα (ώρα 19.30) εκείνης της Κυριακής, 7 Ιουλίου του 1929, ο Γιώργος Καλαφάτης νυμφεύεται την Βασιλική, κόρη του Λεωνίδα και της Όλγας Ανδροπούλου, στο Ναό της Αγίας Ζώνης. Αυτός, στα 39 του, εκείνη, όπως δηλώθηκε στο ληξιαρχείο, στα 24 χρόνια.

Το ζεύγος Καλαφάτη, ο Γιώργος με τη Βασιλική, θα κατοικήσουν στην Κυψέλη, στην οδό Θήρας στον αριθμό 20, και εκεί θα περάσουν το υπόλοιπο του βίου τους.

Ο θάνατος

Τον Ιανουάριο του 1964, ο ιδρυτής αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας. Νοσηλεύεται στο Ναυτικό Νοσοκομείο.

Ημέρα Τετάρτη, 19 Φεβρουαρίου του 1964, ο Γιώργος Καλαφάτης άφηνε την τελευταία του πνοή. Στο Ναυτικό Νοσοκομείο, την αποφράδα εκείνη μέρα, στις 5.15 το απόγευμα, έφευγε από τη ζωή προδομένος από την καρδιά του, όπως κατέγραψε ο ιατρός Ανδρέας Παρασκευόπουλος. Ο Ιδρυτής του Παναθηναϊκού, ταξίδευε στις γειτονιές των αγγέλων… “